Monoqrafiya və kitablar

Monoqrafiya Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 18 iyun 2007-ci il tarixli 98 saylı Qərarına əsasən AMEA-nın Geologiya və Geofizika İnstitutunun rəhbərliyi ilə respublikanın bir sıra elmi və tədris mərkəzlərinin alimləri və mütə­xəssisləri tərəfindən «Cənubi Xəzər Çökəkliyinin Azərbay­can hissəsinin karbohidro­gen potensialinin və geodinamikasının öyrənilmə­sinə dair  2007-2014-cü illər üçün Tədbirlər Proqramı» mövzusunda həyata keçirilmiş elmi-tədqiqat layihəsinin 3-cü bölməsinin materialları əsasında hazırlanmışdır.

Əsas diqqət, yeni nəzəri yanaşmalar və əldə edilmiş ən son geoloji-geo­fiziki məlumatlar bazasında, Azərbaycanda geodinamik monitorinq şəbəkəsinin yaradılması və təkmilləşdi­rilməsi (o cümlədən, seysmoloji və digər fiziki stan­si­ya­­ların avadanlıq­larının və onla­rın ayrı-ayrı hissələrinin moderniləşdirilməsi), müasir deformasiya pro­seslərinin nəzəri model­ləri­nin hazırlanması, etalon obyektlərdə karbohidrogen ehtiyat­larının axtarışı və is­tehsalı metodla­rına təbii və texnogen faktorların qarışıqlı təsiri geodinamikasının modellərinin hazır­lanması, Böyük Qafqazın cənub yamacının geo­dinamik poliqonunun (Ba­la­kən-Qəbələ) yaradılması, yeraltı və yerüstü suların hidro­kim­yəvi parametrlərinin öyrəl­iməsi, sualtı və sahil tikililərində, ko­munika­siya infra­struk­turalarında, o cüm­lə­dən neft kəmərlərində təhlükəli mühən­dis-geoloji pro­seslər və onların qiymət­ləndirilməsi məsələlərinin tədqiqinə verilmişdir.

Azərbaycan dilində ilk dəfə tərtib edilmiş bu monoqrafiyada respublikamızın gör­kəm­li alim və mütəxəssislərinin neft və qaz, palçıq vulkanizmi və yer fizikası sahə­lərin­də mövcud olan çoxillik tədqiqatlarının nəticələri yığcam şəkildə öz əksini tapmışdır.

Monoqrafiyada çöküntütoplanma prosesləri, çöküntü örtüyü süxurlarının və üzvi maddənin quruluşu və təkamülü, karbohidrogen flüidlərinin izotop-geokimyəvi xarak­teristikası, karbohidrogen yığımlarının formalaşma mexanizmi, рalçıq vulkanlarının əmələ gəlməsi, səciyyəvi xüsusiyyətləri, təsnifatı, paylanma qanunauyğunluqları, seys­mikliklə, neft-qazlılıqla əlaqəsi haqqında məlumat verilmişdir.

Azərbaycanın qeyri-ənənəvi yanacaq-enerji xammallarından olan yanar şist və təbii bitumların, həmçinin Cənubi Xəzərdəki qaz-hidratların əmələgəlmə şəraitləri və axtarış perspektivləri nəzərdən keçirilmişdir.

Azərbaycan ərazisində yer qabığının qravitasiya və maqnit sahələri, dərinlik quruluşu, ərazinin seysmikliyi kimi məsələlər işıqlandırılmış, geofiziki sahələrin (qravi­tasiya, geomaqnit, geotermik və radiometrik) tədqiqinin nəticəsi olan ən yeni xəritə və modellər öz əksini tapmışdır.

Kitabdan geologiyanın müxtəlif istiqamətlərinin mütəxəssisləri, həmçinin dokto­rant­lar, ali məktəblərin magistr və bakalavrları, eləcə də ölkəmizin təbii sərvətləri ilə maraqlananlar faydalana bilərlər.

Azərbaycan dilində ilk dəfə tərtib edilmiş bu monoqrafiyada respublikamızın gör­kəm­li alim və mütəxəssislərinin maqmatizm, bərk faydalı qazıntılar, hidrogeologiya və mü­hən­disi geologiya sahələrində mövcud olan çoxillik tədqiqatlarının nəticələri yığcam şəkildə öz əksini tapmışdır.

Monoqrafiyada Azərbaycan Respublikası ərazisində yayılmış maqmatik sü­xur­la­rın maddi tərkibinə və maqmatizmin təkamülü aspektlərinə dair məlumatlar verilmiş, qara, əlvan və nəcib metalların və qeyri-metal faydalı qazıntıların yataqları və təzahür­ləri müasir tələblər səviyyəsində səciyyələndirilmiş, hidrogeoloji tədqiqatların nəticələri əks etdirilmiş və mühəndisi-geoloji şəraitlər qiymətləndirilmişdir.

Kitabdan geologiyanın müxtəlif istiqamətlərinin mütəxəssisləri, istehsalat­da çalı­şan geoloqlar, həmçinin doktorantlar, ali məktəblərin magistr və bakalavrları, eləcə də ölkəmizin təbii sərvətləri ilə maraqlananlar faydalana bilərlər.