Avtoreferatlar
Azərbaycan qaz-kondensat yataqlar flüidlərinin fiziki - kimyəvi və termodinamiki xassələrinin dəyişmə qanunauyğunluqlar
Məmmədova Gülarə H.
(2012)
Dissertasiya işində qaz-kondensat yataqlarının tükənmə rejimində işlənilməsi prosesində flüidlərin termodinamiki və fiziki-kimyəvi xassələrinin dəyişmə qanunauyğunluqları öyrənilmiş və bunun əsasında kondensat ehtiyatının təyin olunması üçün yeni üsul təklif olunmuşdur. Bundan əlavə quyudibində çökmüş kondensatın müxtəlif tərkibli qazlarla buxarlandırılması intensivliyinə işçi agentin və kondensatın bəzi xassələrinin təsiri tədqiq edilmişdir. Bu tədqiqatların əsasında: yatağın tükənmə rejimində işlənilməsi zamanı hasil olunan lay qazının tərkibi və xassələrinin dəyişmə qanunauyğunluqları öyrənilmiş və göstərilmişdir ki, lay təzyiqinin azalması prosesində yüngül karbohidrogenlərin miqdarı artır, ağır karbohidrogenlərin miqdarı isə azalır; göstərilir ki, hasil olunan qazın tərkibində əsas dəyişikliklər kondensat mikrorüşeymlərinin yaranma təzyiqi intervalında, yəni məlum ənənəvi üsullarla təyin olunan kondensasiyanın başlanğıc təzyiqindən xeyli yuxarı təzyiqlərdə baş verir; təyin olunmuşdur ki, lay suyunun mövcudluğu sistemin yüngül və ağır komponentlərinin nisbət dəyişməsinə mühüm təsir göstərir və bu halda qalıq su miqdarının və təzyiqin artması karbohidrogen qazın yağlılığının azalmasına gətirib çıxarır; müxtəlif cari təzyiqlərdə kondensatvermə əmsalının təyini və qiymətləndirilməsi üsulu təklif olunmuşdur; göstərilmişdir ki, retroqrad kondensata «quru» qazla təkrarən təsir etməklə buxarlanma yolu ilə onun 50%-ə qədər miqdarını hasil etmək olar; işçi agentin böhran parametrlərinin qaz-kondensat quyusunun quyubidi zonasının təsir göstəricilərinə təsiri öyrənilmişdir; Bahar və Bulla-dəniz qaz-kondensat yataqları flüidlərinin fiziki-kimyəvi və termodinamiki xassələrinə görə «Məlumat bazası» kompyuter proqramı hazırlanmışdır.