Xəbərlər

 

 

Məlumdur ki, Cənubi-Xəzər Hövzəsinin əsas neft-qaz çöküntüləri məhsuldar qata (MQ) məxsusdur. Bununla əlaqədar olaraq məhsuldar qatın çöküntülərinin kompleks şəklində tədqiqi mühüm elmi və təcrübi əhəmiyyət daşıyır. AMEA Geologiya İnstitutunun “Neft yataqlarının hidrogeologiyası və hidrokimyası” laboratoriyası əməkdaşları bu problemin həllində çox böyük əmək sərf etmişdilər. Burada 40 ilə yaxındır ki, lay sularının və regionların hidrokimyəvi kriterilərinin dərinliklərin və karbohidrogen neft-qaz potensialının qiymətləndirilməsinin elmi-metodik tədqiqatların bünövrəsi işlənilir. Elmi-tədqiqat institutlarında və Azərbaycan Respublikasının Dövlət neft Kompaniyasının mərkəzləşdirilmiş elmi-tədqiqat laboratoriyalarında da çoxsaylı hidrokimyəvi tədqiqatlar aparılmışdır.

 

 

 

 

Cənub Xəzər çökəkliyinin (CXÇ) aşağı pliosen məhsuldar qatının (MQ) çöküntülərinin lay sularının hidrokimyəvi xəritəsinin əsası AMEA-ın Geologiya İnstitutu və SOCAR-da aparılan 8233 lay sularının hidrokimyəvi analizindən və onların tərkibində J və Br miqdarını göstərən 1342 analizlərin saylarının xüsusiyyətindən və sistemləşdirilməsindən  asılıdır. Tədqiqatlar CXÇ-in bütün 42 yataqlarında, (NQR) və neft-qaz regionunun 9 yatağı daxil olmaqla aparılıb.Tədqiqatlar CXÇ-in bütün 42 yatağında, Abşeron yarımadasının neft-qaz regionunun (NQR)  9 yatağıda (Binəqədi, Bibi-Heybət, Qala, Buzovna-Maştağa, Lökbatan –Puta, Quşxana, Suraxanı, Balaxanı-Sabunçu-Ramanı, Qaraçuxur, Zirə); Abşeron arxipelaqının 9 NQR-da (Gürgan-dəniz, Darvin Küpəsi, Pirallahı, Cənub, Neft Daşları, Günəşli, Bahar, Çilov adası, Byandovan) və Aşağıkür NQR-da  (Neftçala, Babazənan, Qalmaz, Mişovdağ, Kürovdağ, Kürsəngə, Qarabağlı, Xılı, Durovdağ, B.Hərami, Pirsaat) tədqiqatlar aparılmışdırlar.

 

 

 

 

Atlas müxtəlif illərdə ayrı-ayrı təşkilatlar tərəfindən aparılan MQ-ın lay sularının hidrokimyəvi tədqiqatlarının qrafiki variantıdır. 

 

 

Atlas NQR və CXÇ-ki əsas hidrokimyəvi parametrlərinin mühitdəki dəyişkənliyinin keyfiyyətli və kəmiyyətli xüsusiyyətlərini göstərir. Atlasda qrafiki şəkildə lay sularında kationların (Na+K+ , Ca+, Mg++), anionların (Cl-, SO4--, CO3-, HCO3-), naften turşularının miqdarının dəyişməsi, ümumi minerallaşmanın göstəriciləri təqdim edilmişdir. Bundan əlavə B.A.Sulunun əmsalı əsasında (suların metomorfoziyası əmsalı) bəzi yataqların müxtəlif intervalı kəsilişində lay sularının genetik növləri təyin edilmişdir ki, bu da öz növbəsində struktur bazada hidrokimyəvi xəritə kimi təqdim olunub ( MQ-ın yuxarı hissəsində). 

 

 

MQ kəsilişində lay sularındakı mikro elementlər (J və Br) qistoqramma şəklində təqdim olunur. 

 

 

Alt və üst MQ hidrokimyəvi regional xəritəsi 9 hidrokimyəvi parametrləri (Na+K+, Ca++, Mg++,Cl-, HCO3-, CO3--, SO4--, Σ (a+k, Na/Cl/ həçinin atlasa daxil edilib). Atlas MQ-ın CXÇ-də hidrokimyəvi tədqiqatların nəticələrinin birinci qrafik xüsusiyyətidir, geoloq və hidrogeoloqların müxtəlif elmi və təcrübəvi problemlərinin həlli üçün olduqca rahatdır. 

 

 

Atlas, A3 rəngli formatda tərtib olunub.